ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΡΙΖΕΣ
Οι ελεύθερες ρίζες οξυγόνου είναι τα φυσιολογικά προϊόντα του μεταβολισμού του οξυγόνου και είναι απαραίτητες για την άμυνα του οργανισμού.
Είναι άτομα ή μόρια που έχουν χάσει ένα ηλεκτρόνιο και γι’ αυτό το λόγο γίνονται εξαιρετικά δραστικά επειδή έχουν την τάση να δεσμεύσουν άλλα άτομα ή μόρια (πρωτεΐνες, λιπίδια κλπ).
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ
Όταν όμως τα επίπεδα των ελευθέρων ριζών οξυγόνου υπερβαίνουν τα φυσιολογικά όρια, τότε μιλάμε για οξειδωτικό στρες. Ένα φαινόμενο που γίνεται καταστροφικό για τους ιστούς και κατ’ επέκταση για την υγεία του οργανισμού.
Το οξειδωτικό στρες ευθύνεται σχεδόν για όλες τις εκφυλιστικές παθήσεις, καθώς και την πρόωρη γήρανση.
ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΠΟΥ ΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ
Οι κυριότεροι παράγοντες που αυξάνουν τα επίπεδα των ελευθέρων ριζών και προκαλούν οξειδωτικό στρες είναι :
Το άγχος, η περιβαλλοντική ρύπανση ( μόλυνση νερού, αέρα, τροφής), η ηλιακή (υπεριώδης) ακτινοβολία και διαφόρων τύπων ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η βαριά σωματική άσκηση, το κάπνισμα, η κακή διατροφή, οι ασθένειες, τα φάρμακα, το αλκοόλ κ.ά. τοξικές ουσίες.
ΠΟΙΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ
Με τις οξειδώσεις που δημιουργούν οι παραπάνω παράγοντες (λόγω των αυξημένων επιπέδων των ελευθέρων ριζών) επέρχονται αλλοιώσεις στην κυτταρική μεμβράνη και σε άλλα δομικά συστατικά του κυττάρου. Έτσι έχουμε μια σειρά παθολογικών καταστάσεων και ασθενειών όπως :
Καρδιαγγειακές παθήσεις, Καρκίνος, Ρευματικά νοσήματα, Αρθρίτιδες, πρόωρο Γήρας, Καταρράκτης, Γεροντική Άνοια, Alzheimer, Νόσος του Parkinson, Διαβήτης, Αλλεργίες, Άσθμα, Παχυσαρκία, Ηπατοπάθειες, Λοιμώξεις και Φλεγμονές κλπ.
ΤΡΟΠΟΣ ΜΕΤΡΗΣΗΣ :
Από τα προαναφερθέντα γίνεται άμεσα κατανοητή η ανάγκη προσδιορισμού του επιπέδου των ελευθέρων ριζών στον οργανισμό του καθημερινού ανθρώπου. Δημιουργήθηκε λοιπόν το d-ROMs test (Reactive Oxygen Metabolites), το οποίο αποτελεί μια απλή, αξιόπιστη και φθηνή μέθοδο που επιτρέπει τον προσδιορισμό του επιπέδου των ελευθέρων ριζών.
Η γνώση αυτή είναι πολύ σημαντική γιατί επιτρέπει στο κάθε άτομο να προστατεύσει αποτελεσματικά τον οργανισμό του από τις τοξικές παρενέργειες του οξειδωτικού στρες.
Μετά από πολυάριθμες μετρήσεις καθορίστηκαν τα φυσιολογικά και παθολογικά επίπεδα ελευθέρων ριζών οξυγόνου και εφράζονται σε μονάδες Carrateli (U.Carr) και είναι :
180 – 250 U.Carr. Φυσιολογική τιμή
250 – 300 U.Carr. Oριακή τιμή
300 – 320 U.Carr. Eλαφρύ οξειδωτικό στρες
320 – 360 U.Carr. Οξειδωτικό στρες
360 – 400 U.Carr. Υψηλό οξειδωτικό στρες
400 – > U.Carr. Πολύ υψηλό οξειδωτικό στρες
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ – ΘΕΡΑΠΕΙΑ – ΑΝΤΙΓΗΡΑΝΣΗ
-Τροποποιώντας την διατροφή και γενικώς
-Αποφεύγοντας καταστάσεις που ενεργοποιούν το οξειδωτικό στρες, αλλά και
-Με τη λήψη Αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων.
Τα σημαντικότερα ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ είναι: Η βιταμίνη C και Ε, τα καροτενοειδή, οι τοκοτριανόλες (tocotrienols), τα αμινοξέα ΝΑC (N-acetyl-cysteine) και L-κυστείνη (L-cysteine), η γλουταθειόνη (glutathione), οι προανθοκυανιδίνες (proanthocyanidins), το άλφα λιποϊκό οξύ (alpha lipoic acid), τo pycnogenol, το grape seed extract (απόσταγμα από κουκούτσι σταφυλιού), οι πολυφαινόλες φρούτων, ο ψευδάργυρος (zinc), το σελήνιο (selenium) κλπ.